Meten van Mentale Belasting mbv RWF





















































Zie ook
WS Tips 049 - 056

Mentale Belasting, MB
Sociologische en psycho-sociale studies hebben aangetoond dat niet alleen het verminderen van fysieke stress bij machte is om arbeidsverdriet te elimineren. Ook mentale stress heeft een wezenlijke invloed op arbeidsvreugde. Dit alles leidde tot vele onderzoeken, speurwerk en enquêtes. Men kwam tot volgende vaststellingen: bij de inhoud van de taak kan men onderscheid maken tussen de belasting van de spieren (energetische componenten) en de belasting van de hersenen n.l. het besturen en/of regelen van het werkgedrag (mentale componenten).
Men kan aldus stellen dat mentale belasting de belasting is die voortkomt uit het sturen en/of regelen van het uiterlijke en innerlijke (werk)gedrag van de mens. (Uit: “Mentale werkbelasting en arbeidssatisfactie” van Dr. J.W.H. Kalsbeek).

Uitgangspunt
Bij RWF wordt elke bewerking geanalyseerd in kleine bewegingen (de standaard elementen), die, afhankelijk van én het gewicht van het voorwerp én het lichaamsdeel dat die beweging uitvoert én de moeilijkheid van die beweging, gewaardeerd wordt met een aantal work-factors, WF’s. Hierbij hoort ook een mentale belasting die wordt gewaardeerd en uitgedrukt in een aantal mento-factors, MF’s per tijdseenheid.

Opmerkingen voor het meten van mentale belasting gedurende de handenarbeid
Elke beweging, als onderdeel van een bewerking, is een stukje dat past in het programma van die bewerking of taak.
Om een bewerking te kunnen uitvoeren, is het nodig dat de werker dat progamma (de werkvolgorde) volledig kent, dus geheel is opgeslagen in de hersenen.
Wanneer de bewerking uitgevoerd moet worden, wordt in het geheugen opeenvolgend de betreffende beslissing genomen en krijgen de desbetreffende lichaamsdelen vanuit het geheugen de opdracht(en) om een bepaalde beweging uit te voeren.
Bij kleine bewegingen zal het in vele gevallen voldoende zijn dat het geheugen (de hersenen) de opdracht geeft, en dat het lichaamsdeel deze beweging uitvoert zonder dat er door de betrokken werker verder aandacht aan wordt besteed: (automatisme). Deze bewegingen geven een zeer geringe mentale belasting, praktisch te verwaarlozen.
Naarmate de bewegingen zwaarder, moeilijker, preciezer of meer frequent zijn en alzo moeten worden uitgevoerd, zal er naast de opdrachten die door het geheugen gegeven worden, ook meer aandacht aan het werk besteedt moeten worden.

Het door de hersenen te nemen aantal beslissingen per tijdseenheid en daardoor gegenereerde opdrachten én het vasthouden van aandacht bepalen de mate van mentale belasting.

Mentale Belasting uitgedrukt in MF/sec
Voortgaande op bovengenoemd uitgangspunt en de opmerkingen, is het mogelijk de RWF-tabellen in te delen naar belastingsfactoren m.b.t. mentale belasting uitgedrukt in zgn. mento-factors, MF’s. Om de RWF-tabellen voor praktisch gebruik geschikt te maken zijn deze per standaard element verdeeld in groepen (aangeduid met kleuren en arceringen), waarbinnen de mentale belasting gelijk of nagenoeg gelijk is.
Er worden in RWF 7 categorieën van mentale belasting onderscheiden: 0 MF, 1 MF, 2 MF, 4 MF, 8 MF, 16 MF en de speciale klasse van 120 MF/sec voor 100% mentale arbeid.
Het is nu mogelijk om een RWF-analyse op te delen in blokken van bijv. 1 seconde (is 13,3 RU T60 Bdx of 16,7 RU T75 Bdx of 17,8 RU T80 Bdx en afronden op hele RU’s) en voor elk blok het totaal aantal MF’s te bepalen door sommatie van het aantal MF’s van de gebruikte lichaamsdelen (meestal RH en LH).

Analyse van MB
Het gemiddelde aantal MF’s/sec is nu een maat voor de gemiddelde mentale belasting van het werk zelf. Het verloop van de mentale belasting gedurende de cyclustijd kan worden beoordeeld door de grafiek van de individuele MF’s/blok te analyseren. Als tijdperiode wordt ook vaak 5 seconden gebruikt om het soms springerige karakter enigszins af te vlakken; zie fig. 1a. Deze beoordeling is noodzakelijk om vast te kunnen stellen of een tijdelijke over- of onderbelasting gedurende een perode t, wel gevolgd wordt door een periode n x t om te recupereren en te herstellen; zie fig. 2.

MB-module in RWF
In het WFS-RWF-programma is nu een module “Mentale Belasting” ingebouwd om (eerdere) RWF-analyses mee te kunnen beoordelen en inzicht te krijgen in de “zwaarte” van de mentale belasting, MB, bij die handmatige arbeid. De MB module geeft de RWF analyse aangevuld met de bijbehorende MF’s en de berekening en aanduiding van de gemiddelde MB in MF/sec. Deze analyse kan nu worden geëxporteerd naar bijv. een Excel-bestand voor verder bewerking en analyse, zie Fig. 1a.

Uit eerste analyses van Binaire KeuzeTaken blijkt dat de indeling van mentale belasting in de gedefinieerde categorieën Geen, Te Laag, Laag-Normaal, Normaal, Normaal-Hoog, Hoog, Zwaar, Te Zwaar, zeer goed overeenkomen met de door Kalsbeek c.s. gedefinieerde categorieën. Zie Fig. 1b.
 

Fig. 1a
Grafiek van MB over de cyclus-lengte inclusief gemiddelde MB in MF’s/5 sec.























Fig. 1b
Klassificatie van MB in MF’s/sec T80 Bdx






Fig. 2
Tabel IN - DAN












Toelichting
 

 

Een zekere mate van MB is nodig om een normaal werkniveau te handhaven. Deze belasting mag binnen grenzen variëren en nog als gezond worden beschouwd. De ondergrens voor deze normale band ligt bij 27 MF/sec en de bovengrens ligt bij 53 MF/sec, dus de band van zone 3 en 4.
Een te lage MB ligt onder het niveau van 13 MF/sec (zone 1) en een te hoge MB ligt boven het niveau van 67 MFps (zone 6 en 7).
Een te lage of te hoge MB kan slechts een bepaalde tijd worden volgehouden zonder dat de uitvoerder (te veel) fouten gaat maken. Een periode van maximaal 3 minuten wordt als regel aangehouden.
Werkend in zone 6 verkeert de uitvoerder in overbelasting. Dit is het overgangsgebied naar het gebied boven de 80 MF/sec waar gebruik moet worden gemaakt van de reserve capaciteit aan mentale belasting.
Men kan tot maximaal 3 minuten putten uit reserve capaciteit, boven de 80 MF/sec. Snel daarna zal de uitvoerder in de “stress” schieten en loopt hij de kans om compleet af te haken.
Een tijd t werken in MB-zone IN noodzaakt een tijd n x t werken in MB-zone DAN, waarbij n wordt gegeven in de tabel Fig. 2.